ज्येष्ठ नागरिकांना स्थिर आणि सुरक्षित परताव्याच्या शोधात असताना, Reserve Bank of India कडून फेब्रुवारीपासून झालेल्या 1% repo rate कपातीनंतर अनेक बँकांनी fixed deposit (FD) वरील व्याजदर कमी केले आहेत. अशा वेळी भारत सरकारच्या पाठबळावर आधारित Senior Citizen Savings Scheme (SCSS) हा FD चा चांगला पर्याय ठरतो. ही योजना फक्त सुरक्षितच नाही, तर ती अधिक व्याजदर, कर सवलत (Section 80C अंतर्गत) आणि नियमित परतावा देते.

SCSS व्याजदरात बदल?

भारत सरकार दर तीन महिन्यांनी SCSS आणि इतर small savings schemes चे व्याजदर पुनरावलोकन करते. आर्थिक वर्ष 2025-26 च्या दुसऱ्या तिमाहीसाठी म्हणजेच July ते September 2025 दरम्यानसाठी व्याजदर जाहीर करण्यात आले असून, Finance Ministry ने 30 जून 2025 रोजी काढलेल्या परिपत्रकानुसार हे दर पहिल्या तिमाहीसारखेच राहणार आहेत.

SCSS vs FD: कोणता अधिक फायदेशीर?

SCSS मध्ये सध्या वार्षिक 8.2% व्याजदर आहे, जो दर तिमाहीला खातेदारांच्या खात्यात जमा होतो. याच्या तुलनेत FD मध्ये व्याजदर बँकेच्या अटींनुसार मासिक, तिमाही, सहामाही किंवा मुदतीच्या शेवटी एकत्र (cumulative) स्वरूपात मिळतो. FD मध्ये 8% पेक्षा जास्त व्याज देणाऱ्या बँका फारच कमी आहेत, त्या देखील बहुतांश Small Finance Banks असतात.

कोणत्या बँका देत आहेत उच्च FD व्याजदर?

PSU Banks:

Karur Vysya Bank: 7.25% (senior citizens साठी)
Indian Overseas Bank: 7.45%
Punjab & Sind Bank: 7.55%
Federal Bank: 444 दिवसांच्या FD वर 7.35%

Private Banks:

Axis Bank: 5 वर्ष ते 10 वर्ष FD वर 7.25%
HDFC Bank: 18 महिने ते 21 महिन्यांपेक्षा कमी कालावधीसाठी 7.1%
ICICI Bank: 2 वर्ष 1 दिवस ते 10 वर्ष कालावधीसाठी 7.10%
YES Bank: 3 वर्ष ते 5 वर्षांपेक्षा कमी कालावधीसाठी 7.85%

SCSS मध्ये गुंतवणूक करण्याचे नियम आणि करसवलत

गुंतवणुकीचा कालावधी: 5 वर्ष (3 वर्षांनी वाढवता येतो)
कर सवलत: Section 80C अंतर्गत ₹1.5 lakh पर्यंत सवलत मिळते
कमाल गुंतवणूक मर्यादा: ₹30 lakh
व्याज दर: सध्या 8.2% वार्षिक

SCSS अकाउंट बंद करण्याची प्रक्रिया

SCSS खातं 5 वर्षांनी maturity ला येतं. यानंतर Post Office मध्ये फॉर्म आणि पासबुकसह अर्ज करून खाते बंद करता येतं. खातेदाराचा मृत्यू झाल्यास, जर spouse हा संयुक्त खातेदार किंवा एकमेव नामनिर्देशित व्यक्ती असेल आणि SCSS साठी पात्रता पूर्ण करत असेल, तर ते खाते maturity पर्यंत चालू ठेवता येते. अन्यथा, मृत्यूच्या तारखेपासून त्या खात्याला PO Savings Account प्रमाणे व्याज दिलं जातं.

निष्कर्ष:
Fixed deposit च्या व्याजदरात घट होत असताना, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी Senior Citizen Savings Scheme हा अधिक सुरक्षित, फायदेशीर आणि करसवलतीसह परतावा देणारा पर्याय आहे. नियमित उत्पन्नासाठी आणि भांडवली सुरक्षिततेसाठी SCSS एक विश्वासार्ह निवड ठरते.

Disclaimer: वरील लेख केवळ माहितीच्या उद्देशाने लिहिण्यात आला आहे. गुंतवणूक करण्यापूर्वी आपला आर्थिक सल्लागार किंवा संबंधित बँक/Post Office मध्ये खात्री करून घ्या. यामध्ये नमूद केलेले व्याजदर आणि अटी काळानुसार किंवा सरकारच्या धोरणांनुसार बदलू शकतात.