Rule Change: दसऱ्याआधीच देशभरातील नागरिकांवर थेट परिणाम करणारे अनेक महत्त्वाचे नियम 1 ऑक्टोबरपासून बदलणार आहेत. हे बदल फक्त तुमच्या रोजच्या व्यवहारांवरच नाही, तर तुमच्या आर्थिक नियोजनावरदेखील मोठा परिणाम करू शकतात. रेल्वे तिकीट बुकिंगपासून UPI व्यवहार, NPS, बँक सुट्ट्या आणि पोस्ट ऑफिस सेवांपर्यंत—हे नवे नियम प्रत्येकासाठी जाणून घेणे गरजेचे आहे.
LPG सिलेंडरचे दर
1 ऑक्टोबरपासून एलपीजी सिलेंडरच्या किंमतीत बदल होऊ शकतो. तेल मार्केटिंग कंपन्या दर महिन्याच्या पहिल्या तारखेला LPG, CNG आणि जेट इंधनाचे दर बदलतात. एप्रिल 8, 2025 पासून घरगुती गॅसच्या किंमती स्थिर आहेत, पण कमर्शियल सिलेंडरच्या दरांमध्ये हलचाल होत आहे.
ट्रेन तिकीट बुकिंगचे नवे नियम
रेल्वेने तिकीट आरक्षणाच्या नियमांत बदल केला आहे. 1 ऑक्टोबरपासून आरक्षण उघडताच पहिल्या 15 मिनिटांत फक्त Aadhaar व्हेरिफिकेशन पूर्ण केलेले प्रवासीच ऑनलाइन तिकीट बुक करू शकतील. ही अट आधी फक्त तात्काळ तिकिटांसाठी होती. PRS काउंटरवर मात्र जुनाच नियम लागू राहील.
UPI ‘कलेक्ट रिक्वेस्ट’ बंद
UPI द्वारे ‘कलेक्ट रिक्वेस्ट’ किंवा ‘पुल ट्रान्झॅक्शन’ सुविधा 1 ऑक्टोबरपासून बंद होईल. यामुळे थेट कोणाकडून पैसे मागण्याचा पर्याय राहणार नाही. NPCI नुसार, हा बदल ऑनलाइन फसवणूक कमी करण्यासाठी आहे.
UPI व्यवहाराची नवी मर्यादा
आता UPI द्वारे एकाच वेळी 5 लाख रुपयांपर्यंत ट्रान्झॅक्शन करता येणार आहे. आधी ही मर्यादा 1 लाख रुपये होती. रिअल इस्टेट, ई-कॉमर्स आणि व्यवसायिक व्यवहारांसाठी हा मोठा फायदा ठरेल.
UPI ऑटो-पे सुविधा
सब्सक्रिप्शन किंवा बिल भरण्यासाठी आता UPI ऑटो-पेची सुविधा उपलब्ध होईल. प्रत्येक ऑटो-डेबिटसाठी नोटिफिकेशन मिळेल आणि वापरकर्ते कधीही सेटिंग बदलू किंवा रद्द करू शकतील.
NPS मध्ये किमान योगदान वाढ
राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS) मध्ये मासिक किमान योगदान 500 रुपयांवरून 1,000 रुपयांपर्यंत वाढवले जाईल. यामुळे रिटायरमेंट फंड अधिक मजबूत होईल.
NPS मध्ये नवा टियर सिस्टम
आता NPS मध्ये दोन टियर असतील—Tier-1 (रिटायरमेंट फोकस व करसवलत) आणि Tier-2 (लवचिक पर्याय, करसवलत नाही).
पेन्शन स्कीमचे नवे नियम
PFRDA ने CRA शुल्कात बदल केला आहे. सरकारी कर्मचाऱ्यांना नवीन PRAN खाते उघडताना e-PRAN किटसाठी 18 रुपये द्यावे लागतील. NPS Lite ग्राहकांसाठीही फी स्ट्रक्चर सोपे केले गेले आहे.
100% इक्विटी गुंतवणूक
1 ऑक्टोबर 2025 पासून NPS मधील गैर-सरकारी सब्सक्राइबर संपूर्ण रक्कम इक्विटीमध्ये गुंतवू शकतील. जास्त परताव्याची संधी मिळेल, पण जोखीमही वाढेल.
मल्टीपल स्कीम फ्रेमवर्क
नव्या नियमांनुसार एका PRAN अंतर्गत वेगवेगळ्या CRA स्कीम्समध्ये गुंतवणूक करता येईल. यामुळे गुंतवणूकदारांना अधिक पर्याय मिळतील.
ऑनलाइन गेमिंगसाठी परवानगी आवश्यक
सर्व ऑनलाइन गेमिंग प्लॅटफॉर्मना MeitY कडून वैध परवाना घ्यावा लागेल. रिअल मनी गेमिंगसाठी किमान वय 18 वर्षे निश्चित केले आहे.
RBI मौद्रिक धोरण बैठक
1 ऑक्टोबरला RBI ची बैठक होईल. रेपो रेट कमी झाल्यास होम आणि कार लोनवरील व्याजदर घटू शकतात, ज्यामुळे EMI कमी होऊ शकते.
स्मॉल सेव्हिंग स्कीम्सवरील व्याजदर
दर तीन महिन्यांनी सरकार स्मॉल सेव्हिंग स्कीम्सच्या व्याजदरांमध्ये बदल करते. 1 ऑक्टोबरपासून नवीन दर लागू होतील. PPF, SCSS, SSY यांसारख्या योजनांवर परिणाम होऊ शकतो.
बँक सुट्ट्यांचा पाऊस
ऑक्टोबरमध्ये गांधी जयंती, दशहरा, लक्ष्मीपूजन, दीवाळी यांसह अनेक सुट्ट्या आहेत. त्यामुळे बँकेत जाण्यापूर्वी RBI ने जाहीर केलेली सुट्टी यादी तपासा.
डाक विभागातील नवे चार्जेस
1 ऑक्टोबर 2025 पासून स्पीड पोस्ट सेवांमध्ये बदल होतील. काही भागांत शुल्क वाढेल, काही ठिकाणी कमी होईल. ओटीपी आधारित डिलिव्हरी, रिअल टाइम ट्रॅकिंग, ऑनलाइन पेमेंट, एसएमएस नोटिफिकेशन आणि विद्यार्थ्यांना 10% तसेच नवीन थोक ग्राहकांना 5% सूट मिळेल.
