भारतामध्ये बहुतांश लोक रिटायरमेंटची योजना तेव्हाच करतात, जेव्हा नोकरी संपण्याची वेळ जवळ येते. पण जर आपण फक्त ₹500 महिना इतक्याशा गुंतवणुकीने सुरुवात केली, तर रिटायरमेंटसाठी मोठा फंड तयार करू शकता. NPS, APY, PPF आणि पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना या सरकारी योजना यामध्ये मदत करू शकतात.
1. NPS (नॅशनल पेंशन सिस्टम) – युवांसाठी स्मार्ट निवड
NPS ही केंद्र सरकारची पेंशन योजना आहे, जी PFRDA नियंत्रित करते. यात गुंतवणूक ₹500 महिना किंवा ₹1,000 वर्ष पासून सुरू करता येते. पैसा इक्विटी, सरकारी बाँड आणि कॉर्पोरेट डेटमध्ये गुंततो.
- 60% रक्कम रिटायरमेंटवेळी एकरकमी
- 40% रक्कमेतून मासिक पेंशन
- सेक्शन 80CCD(1B) अंतर्गत ₹50,000 पर्यंत अतिरिक्त करसवलत
टीप: पैसे वेळेपूर्वी काढताना काही अटी लागू होतात.
2. अटल पेंशन योजना (APY) – कमी कमाईवाल्यांसाठी फायदेशीर
वय 18–40 वर्षे आणि आपण शेतकरी, मजूर किंवा छोटा व्यापारी असल्यास ही योजना उत्तम. ₹500/महिना भरणाऱ्याला 60 नंतर ₹5,000 पर्यंत मासिक पेंशन मिळू शकते.
- पेंशनची गॅरंटी थेट सरकारकडून
- मध्यंतरात योजना सोडल्यास कमी फायदा
- महागाईनुसार पेंशन वाढत नाही
3. PPF – करमुक्त आणि दीर्घकालीन गुंतवणूक
PPF हा 15 वर्षांचा लॉक-इन असलेला सरकारी बचत पर्याय आहे. ₹500–₹1.5 लाख/वर्ष इतकी गुंतवणूक करता येते. सध्याचा व्याजदर 7.1% (जुलै 2025 पर्यंत).
- EEE कॅटेगरी – गुंतवणूक, व्याज आणि मेच्युरिटी करमुक्त
- पैसा पूर्णपणे सरकारी हमीसह
- पेंशन नाही, फक्त एकरकमी रक्कम मिळते
4. पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना (MIS)
रिटायरमेंटनंतर फिक्स मासिक उत्पन्न हवे असल्यास ही योजना उत्तम. एकरकमी गुंतवणूक करून 5 वर्षे दरमहा व्याज मिळते. सध्याचा दर 7.4%.
- ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आदर्श पर्याय
- गुंतवणुकीवर ठराविक मर्यादा
- तरुणांसाठी योग्य नाही
कोणासाठी कोणती योजना योग्य?
| योजना | सुरुवात रक्कम | पेंशन | करसवलत | वय मर्यादा |
|---|---|---|---|---|
| NPS | ₹500/महिना | हो | हो (80CCD) | 18–70 वर्षे |
| APY | ₹500/महिना | हो (₹5,000 पर्यंत) | नाही | 18–40 वर्षे |
| PPF | ₹500/वर्ष | नाही | हो (EEE) | मर्यादा नाही |
| पोस्ट ऑफिस MIS | एकरकमी | हो | नाही | 18+ |
युवकांसाठी:
NPS + PPF कॉम्बिनेशनने लॉन्ग टर्म फायदा.
कमी उत्पन्न गटासाठी:
अटल पेंशन योजना योग्य पर्याय.
रिटायर किंवा ज्येष्ठांसाठी:
पोस्ट ऑफिस MIS आणि SCSS सुरक्षित निवड.
रिटायरमेंटसाठी जितक्या लवकर सुरुवात कराल, तितकं भक्कम आर्थिक भविष्य तयार करता येईल.
