कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना ही खाजगी क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांचे आर्थिक भविष्य सुधारण्यासाठी एक योजना आहे. या सेवानिवृत्ती योजनेत, कंपनी आणि कर्मचारी दोघेही पीएफमध्ये समान प्रमाणात योगदान देतात. त्याच वेळी, जमा केलेल्या रकमेवर वार्षिक व्याज देखील उपलब्ध आहे.
ही रक्कम निवृत्तीसाठी असल्याने ती निवृत्तीनंतरच काढता येते. परंतु, काही वेळा आपत्कालीन परिस्थितीत पीएफ पैशांची गरज भासते. पीएफमधून पैसे काढण्यासाठी काही नियम आहेत, ज्यांचे पालन करून तुम्ही तुमच्या खात्यातून पैसे काढू शकता. चला त्या नियमांबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
तुम्ही पीएफचे पैसे कधी काढू शकता?
कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना केवळ विशिष्ट परिस्थितीत निवृत्तीपूर्वी पीएफ खात्यातून पैसे काढण्याची परवानगी देते. जसे वैद्यकीय आणीबाणी, लग्न किंवा जमीन खरेदी. जर एखाद्याची नोकरी गेली तर तो दोन महिन्यांनंतर पीएफची संपूर्ण रक्कम काढू शकतो.
कुटुंबातील विशिष्ट सदस्याच्या लग्नासाठी किंवा मुलांच्या शिक्षणासाठीही पीएफमधून पैसे काढण्याचा नियम आहे. मात्र, यासाठी तुम्हाला किमान सात वर्षे काम करावे लागेल. यानंतर तुम्ही तुमच्या योगदानाच्या 50 टक्के रक्कम काढू शकता.
मी किती वेळा पैसे काढू शकतो?
निवृत्तीपूर्वी तुम्ही पीएफ खात्यातून अनेक वेळा पैसे काढू शकता. पण, प्रत्येक वेळी तुम्हाला कारण स्पष्ट करावे लागेल. लग्नासाठी तीनपेक्षा जास्त वेळा पैसे काढता येत नाहीत. दहावीनंतरच्या अभ्यासासाठीही हीच परिस्थिती आहे.
घर किंवा जमीन खरेदी करण्यासाठी फक्त एकदाच पैसे काढता येतात. तथापि, वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीत असे कोणतेही बंधन नाही. यासाठी तुम्ही निवृत्तीपूर्वी कितीही वेळा पैसे काढू शकता.
पैसे काढल्यावर किती कर आकारला जातो?
तुम्ही 5 वर्षे सतत सेवेपूर्वी EPF काढल्यास, 10 टक्के दराने TDS कापला जाईल. रक्कम काढताना तुम्ही पॅनकार्ड न दिल्यास टीडीएस दर ३० टक्के असेल. पण, 5 वर्षे सतत सेवेनंतर कोणताही कर भरावा लागणार नाही. एखाद्या कर्मचाऱ्याने त्याची ईपीएफची रक्कम नॅशनल पेन्शन स्कीममध्ये ट्रान्सफर केली तरी त्यावर कोणताही कर लागणार नाही.
पीएफचे पैसे ऑनलाइन कसे काढायचे?
EPF मधून ऑनलाइन पैसे काढण्यासाठी, तुमचा UAN सक्रिय आणि KYC (आधार, पॅन आणि बँक खाते) शी लिंक केलेला असणे आवश्यक आहे. त्यानंतर तुम्हाला खाली दिलेल्या स्टेप्स फॉलो कराव्या लागतील.
- तुमचा UAN आणि पासवर्ड वापरून UAN सदस्य पोर्टलवर लॉग इन करा.
- वरच्या मेनू बारमधून ‘ऑनलाइन सेवा’ टॅबवर क्लिक करा. ड्रॉप-डाउन मेनूमधून ‘दावा (फॉर्म-31, 19 आणि 10S)’ निवडा.
- तुमचा तपशील स्क्रीनवर दिसेल. तुमच्या बँक खात्याचे शेवटचे ४ अंक प्रविष्ट करा आणि ‘पडताळणी करा’ वर क्लिक करा.
- अंडरटेकिंग सर्टिफिकेटवर स्वाक्षरी करण्यासाठी ‘होय’ वर क्लिक करा आणि पुढे जा.
- ‘प्रोसीड फॉर ऑनलाइन क्लेम’ पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमचा निधी ऑनलाइन काढण्यासाठी ‘पीएफ ॲडव्हान्स (फॉर्म 31)’ निवडा.
फॉर्मचा एक नवीन विभाग उघडेल. यामध्ये तुम्हाला ‘ज्या उद्देशासाठी ॲडव्हान्स आवश्यक आहे’, आवश्यक रक्कम आणि कर्मचाऱ्याचा पत्ता निवडावा लागेल. ज्या कामासाठी कर्मचारी पैसे काढू शकत नाहीत त्या कामाचा उल्लेख लाल रंगात केला जाईल. - सत्यापनावर टिक करा आणि तुमचा अर्ज सबमिट करा
- तुम्ही ज्या कामासाठी फॉर्म भरला आहे त्यानुसार, तुम्हाला स्कॅन केलेले दस्तऐवज सबमिट करावे लागतील.
- जेव्हा तुमची कंपनी तुमची पैसे काढण्याची विनंती स्वीकारेल तेव्हाच तुमच्या EPF खात्यातून पैसे काढले जातील.
- त्यानंतर पैसे काढण्याच्या फॉर्ममध्ये नमूद केलेल्या तुमच्या बँक खात्यात रक्कम जमा केली जाईल.
- ईपीएफओमध्ये नोंदणीकृत तुमच्या फोन नंबरवर एक एसएमएस येईल. दाव्यावर प्रक्रिया झाल्यानंतर, रक्कम तुमच्या बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाईल. ईपीएफओने यासाठी कोणतीही कालमर्यादा निश्चित केलेली नाही, परंतु साधारणपणे 15-20 दिवसांत पैसे जमा केले जातात.