EPF vs RD: प्रत्येकाला आपले पैसे सुरक्षित राहावेत आणि त्यावर चांगला नफा मिळावा असं वाटतं. गुंतवणुकीच्या जगात अशा दोन लोकप्रिय योजना आहेत — कर्मचारी भविष्य निधी (EPF) आणि रेकऱिंग डिपॉझिट (RD). दोन्हीही योजना सुरक्षित मानल्या जातात, पण त्यांचा उद्देश, रचना आणि परतावा वेगळा आहे. चला तर मग, तुमच्यासाठी कोणती स्कीम योग्य ठरू शकेल ते सोप्या भाषेत जाणून घेऊया. 📊

EPF म्हणजे काय? 🏦

EPF म्हणजे कर्मचारी भविष्य निधी — ही एक निवृत्ती बचत योजना आहे. जर तुम्ही अशा संस्थेत काम करत असाल जी EPF कायद्यात येते, तर तुमच्या पगाराच्या 12% रक्कम दरमहा EPF खात्यात जमा होते. इतकीच रक्कम तुमचा नियोक्ता देखील जमा करतो. त्यामुळे तुमच्या सेवाकालात मोठी बचत तयार होते जी निवृत्तीच्या वेळी एकरकमी मिळते.

सध्या आर्थिक वर्ष 2024–25 साठी EPF वर सरकारने 8.25% व्याजदर निश्चित केला आहे. हा व्याजदर करमुक्त आहे आणि योजना पूर्णपणे सरकारच्या हमीवर आधारित असल्याने अत्यंत सुरक्षित आहे. 🔒

RD म्हणजे काय? 💡

RD म्हणजे रेकऱिंग डिपॉझिट, म्हणजे दरमहा ठराविक रक्कम बँक किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये जमा करण्याची योजना. RD वर मिळणारा व्याजदर प्रत्येक बँकेनुसार वेगळा असतो. सरासरी 6% ते 7.5% व्याज मिळते. याची मुदत 6 महिने ते 10 वर्षे इतकी असते. कालावधी संपल्यावर (मॅच्युरिटीवर) तुम्हाला मूळ रक्कम आणि व्याज एकत्र मिळते.

ही योजना त्यांच्यासाठी योग्य आहे जे नियमित थोडीथोडी बचत करू इच्छितात आणि छोट्या उद्दिष्टांसाठी सुरक्षित गुंतवणूक शोधत आहेत. 🪙

सेफ्टी आणि रिटर्नची तुलना 📈

दोन्ही स्कीम्स सुरक्षित आहेत, पण EPF जास्त सुरक्षित मानली जाते कारण ती सरकारी योजना आहे आणि तिचा व्याजदर देखील RD पेक्षा जास्त असतो.

योजना	सरासरी व्याजदर	सुरक्षा स्तर
EPF	~8.25%	अत्यंत सुरक्षित (सरकारी योजना)
RD	~6%–7.5%	सुरक्षित (बँक किंवा पोस्ट ऑफिस हमी)

परिणामतः, रिटर्नच्या दृष्टीने EPF ही RD पेक्षा फायदेशीर ठरते.

करसवलती आणि फायदे 💸

EPF मधील गुंतवणुकीवर तुम्हाला Income Tax च्या कलम 80C अंतर्गत सूट मिळते. तसेच 5 वर्षांपेक्षा जास्त काळ योगदान केल्यास, मिळणारी व्याज रक्कम आणि मॅच्युरिटीची एकूण रक्कम दोन्ही करमुक्त असतात. दुसरीकडे, RD वर मिळणारे व्याज टॅक्सेबल असते, म्हणजे त्यावर तुम्हाला इनकम टॅक्स भरावा लागतो.

लिक्विडिटी आणि फंड ऍक्सेस 🏧

RD मधील पैसे गरज पडल्यास लवकर काढता येतात (जरी थोडी पेनल्टी लागू शकते). पण EPF मधून पैसे काढणे तुलनेने अवघड असते कारण ही योजना दीर्घकालीन (रिटायरमेंट) उद्देशासाठी तयार केली आहे. मात्र, घरखरेदी, लग्न किंवा वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीत EPF मधून अंशतः पैसे काढण्याची परवानगी दिली जाते.

कोणासाठी कोणती योजना योग्य? 🤔

जर तुम्ही नोकरी करणारे (सॅलरीड कर्मचारी) असाल आणि दीर्घकालीन रिटायरमेंट फंड तयार करू इच्छित असाल, तर EPF तुमच्यासाठी योग्य पर्याय आहे.
जर तुम्ही स्वयंरोजगार (self-employed) असाल किंवा अल्पकालीन बचतीचा विचार करत असाल, तर RD एक चांगला पर्याय ठरू शकतो.

दोन्ही योजनांमध्ये सुरक्षितता आहे, पण EPF दीर्घकालीन वाढ आणि करसवलतीच्या दृष्टीने अधिक फायदेशीर आहे. तर RD लवचिक आणि अल्पमुदतीच्या उद्दिष्टांसाठी योग्य आहे. 🏦

निष्कर्ष 💬

जर तुमचं उद्दिष्ट सुरक्षित आणि स्थिर परताव्यासह मोठा निवृत्ती निधी तयार करणं असेल, तर EPF हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. पण जर तुम्हाला प्रत्येक महिन्यात थोडी बचत करून लवकर फायदा मिळवायचा असेल, तर RD हा एक विश्वासार्ह पर्याय ठरेल.

Disclaimer: या लेखातील माहिती आर्थिक शिक्षण आणि मार्गदर्शनाच्या उद्देशाने देण्यात आली आहे. कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी आपल्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.