RBI News: भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने बँक ग्राहकांच्या हितासाठी एक महत्त्वाचा प्रस्ताव सादर केला आहे. या प्रस्तावानुसार, बँकिंग लोकपाल (Banking Ombudsman) आता ग्राहकाला झालेल्या आर्थिक नुकसानीच्या भरपाईसाठी जास्तीत जास्त ₹30 लाखांपर्यंतचे नुकसानभरपाई देऊ शकेल. हा निर्णय आरबीआयच्या त्या उपक्रमाचा भाग आहे ज्याचा उद्देश लोकपाल यंत्रणा अधिक मजबूत करणे आणि ग्राहक समाधान वाढवणे हा आहे.
ग्राहकांच्या हिताचे मोठे पाऊल
जर बँकेच्या चुकीमुळे तुमच्या पैशांचे नुकसान झाले असेल, तर आता तुम्ही बँकिंग लोकपालमार्फत ₹30 लाखांपर्यंत (₹30 lakh) भरपाई मिळवू शकता. याशिवाय, जर तक्रार दाखल करताना तुम्हाला वेळेचा अपव्यय झाला असेल किंवा मानसिक ताण सहन करावा लागला असेल, तर त्यासाठीही ₹3 लाखांपर्यंत (₹3 lakh) अतिरिक्त नुकसानभरपाई देण्याचा प्रस्ताव आहे.
हा नियम विशेषतः त्या प्रकरणांवर लागू होईल जिथे ग्राहकाला बँकेच्या निष्काळजीपणामुळे किंवा चुकीच्या वर्तनामुळे अतिरिक्त त्रास सहन करावा लागला आहे.
सहकारी बँक ग्राहकांनाही मिळणार संरक्षण
1 नोव्हेंबर 2025 पासून (1 November 2025), राज्य सहकारी बँका (State Cooperative Banks) आणि केंद्रीय सहकारी बँकांचे (Central Cooperative Banks) ग्राहक देखील आपली तक्रार बँकिंग लोकपालाकडे दाखल करू शकतील. यामुळे देशभरातील लाखो ग्रामीण आणि शहरी बँक ग्राहकांना न्याय मिळवण्याचा अधिक सशक्त मार्ग उपलब्ध होईल.
30 दिवसांत उत्तर न मिळाल्यास थेट RBI कडे तक्रार
RBI ने स्पष्ट केले आहे की जर ग्राहकाने बँकेकडे तक्रार केल्यानंतर 30 दिवसांत (30 days) कोणतेही उत्तर मिळाले नाही, तर तो थेट RBI च्या ओम्बड्समन प्लॅटफॉर्मवर आपली तक्रार नोंदवू शकतो. हा निर्णय बँकांच्या जबाबदारीत वाढ करेल आणि ग्राहक सेवेची गुणवत्ता सुधारेल, असा विश्वास व्यक्त करण्यात आला आहे.
ग्राहकांसाठी हा निर्णय का महत्वाचा आहे
आरबीआयच्या या निर्णयामुळे ग्राहकांना त्यांच्या हक्कांचे संरक्षण अधिक प्रभावी पद्धतीने करता येईल. अनेकदा बँकांच्या त्रुटींमुळे ग्राहकांना मानसिक तणाव, आर्थिक नुकसान आणि वेळेचा अपव्यय सहन करावा लागतो. आता लोकपाल यंत्रणा अधिक सक्षम बनल्याने ग्राहकांना त्यांच्या समस्यांवर त्वरित आणि न्याय्य उपाय मिळू शकतील.
जर तुम्हालाही बँकेच्या चुकीमुळे नुकसान झाले असेल किंवा तक्रारीवर योग्य प्रतिसाद मिळत नसेल, तर आरबीआयच्या ओम्बड्समन यंत्रणेचा वापर करा. तक्रार दाखल करण्यापूर्वी सर्व पुरावे तयार ठेवा — व्यवहाराची पावती, बँकेचा प्रतिसाद, ईमेल्स इत्यादी. वेळेत आणि योग्य पद्धतीने तक्रार केल्यास नुकसानभरपाई मिळवणे आता पूर्वीपेक्षा सोपे होईल.
Disclaimer: या लेखातील माहिती आरबीआयच्या प्रस्तावित नियमांवर आधारित आहे. अंतिम अंमलबजावणी आरबीआयच्या अधिकृत अधिसूचनेनुसार लागू होईल.
