भारत सरकार आपल्या नागरिकांसाठी विविध हक्क आणि सवलती पुरवते. यामध्ये वरिष्ठ नागरिकांसाठी दिल्या जाणाऱ्या विशेष सवलती देखील महत्त्वाच्या आहेत. एकेकाळी प्रवास सुलभ होण्यासाठी रेल्वे तिकीटात दिली जाणारी किरायामाफी बंद करण्यात आली होती, मात्र आता या संदर्भात महत्त्वाचं अपडेट समोर आलं आहे.
भारतातील रेल्वे – देशाची वाहतूकधारा
भारतीय रेल्वे ही जगातील सर्वात मोठ्या रेल्वे नेटवर्कपैकी एक आहे. लाखो प्रवासी दररोज याचा वापर करतात. रेल्वे मंत्रालय वेळोवेळी नव्या योजना, ट्रेन आणि सुविधा राबवत असते, जेणेकरून प्रवास अधिक सुरक्षित आणि आरामदायक होईल.
वरिष्ठ नागरिकांसाठी रेल्वेने दिलेले हक्क
रेल्वे प्रशासनाने 60 वर्षांवरील पुरुष आणि 58 वर्षांवरील महिलांसाठी काही विशेष सुविधा लागू केल्या आहेत:
✔️ लोअर बर्थ प्राधान्याने देणे
✔️ व्हीलचेअर सुविधा (फ्रीमध्ये उपलब्ध)
✔️ बॅटरीवर चालणारी कार्ट (गोल्फ कार्ट) सुविधा काही स्टेशनवर
✔️ स्पेशल तिकीट काउंटर – रांगेत उभं राहण्याची गरज नाही
✔️ लोकल ट्रेनमध्ये वरिष्ठांसाठी राखीव सीट्स
कोविडनंतर बंद झालेली सवलत
कोविड काळात केंद्र सरकारने अनेक योजनेत बदल केले. त्याच दरम्यान वरिष्ठ नागरिकांना मिळणारी रेल्वे किरायामाफी तात्पुरती थांबवण्यात आली. यामुळं अनेक वृद्धांना आर्थिक फटका बसला होता. तेव्हापासून आजतागायत या सवलतीची पुनर्सुरुवात होण्याची वाट पाहिली जात आहे.
आता काय अपडेट आहे?
2025 च्या नव्या आर्थिक वर्षाची सुरुवात झाली आहे. परंतु, अद्याप रेल्वे मंत्रालयाने किरायामाफी बाबत कोणतीही अधिकृत घोषणा केलेली नाही. अनेक निवृत्त संघटना आणि नागरिक या सवलतीच्या पुनर्बहालीसाठी मागणी करत आहेत.
अनेकांना माहितीच नसते या सवलतींची!
रेल्वेच्या विविध सवलतींबाबत सामान्य नागरिकांमध्ये अजूनही जागरुकता कमी आहे. त्यामुळं जे हक्क मिळू शकतात, त्याचा लाभ अनेक वेळा मिळत नाही. वरिष्ठ नागरिक किंवा त्यांचे कुटुंबीय जर या योजनांविषयी नीट माहिती घेतली, तर प्रवास अधिक सोयीचा होऊ शकतो.
रेल्वेचं प्रयत्न – सुविधा अधिक चांगल्या करण्याचा
रेल्वे मंत्रालय वेळोवेळी प्रवाशांच्या सुविधा लक्षात घेऊन नवे बदल करत असते. योजनांत सुधारणाही सातत्याने केली जाते. किरायामाफी असो वा व्हीलचेअर सुविधा – यामध्ये सुधारणा करून अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोहोचवण्याचं काम सुरू आहे.
पुढे काय अपेक्षित?
सरकारने अजून अधिकृत निर्णय जाहीर केलेला नसला, तरी सध्या निवडणूक आणि आर्थिक वर्षात बदल होणाऱ्या काळात वरिष्ठ नागरिकांना पुन्हा सवलत देण्यात येईल, अशी अपेक्षा आहे. हा निर्णय सार्वजनिक झाला, तर लाखो वृद्ध प्रवाशांना मोठा दिलासा मिळेल.
निष्कर्ष
रेल्वे प्रशासनाने दिलेल्या सवलती आणि सुविधा senior citizens साठी प्रवास अधिक सुलभ करतात. लोअर बर्थपासून व्हीलचेअरपर्यंत विविध पर्याय उपलब्ध आहेत. सध्या किरायामाफी बंद असली तरी लोकांच्या मागणीनंतर ती पुन्हा सुरू होण्याची शक्यता आहे.
वरिष्ठ नागरिकांनी त्यांच्या हक्काबद्दल सजग राहून रेल्वेची उपलब्ध सुविधा अवश्य वापरावी.
📝 Disclaimer: वरील लेखात दिलेली माहिती भारत सरकार व रेल्वे मंत्रालयाच्या उपलब्ध सार्वजनिक माहितीनुसार आहे. रेल्वे तिकीट सवलत किंवा इतर सुविधा यामध्ये वेळोवेळी बदल होऊ शकतात. गुंतवणूक किंवा प्रवासाशी संबंधित कोणताही निर्णय घेण्याआधी अधिकृत वेबसाईट अथवा जवळच्या रेल्वे स्टेशनवर माहिती घेणे आवश्यक आहे. लेखाचा उद्देश केवळ माहिती देण्यापुरता आहे.
