भारतीय रेल्वे प्रवाशांसाठी Tatkal तिकीट बुकिंग सेवा उपलब्ध करून देते. ही सेवा त्या प्रवाशांसाठी खूप उपयुक्त आहे ज्यांना अचानक प्रवास करायचा असतो. Tatkal तिकीट बुकिंगद्वारे आपण प्रवासाच्या तारखेच्या एक दिवस आधी तिकीट बुक करू शकता. मात्र, Tatkal तिकीट बुक करणे सोपे नसते, कारण यासाठी मागणी खूप जास्त असते आणि उपलब्ध सीट्स मर्यादित असतात.
या लेखात आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत की मोबाइल फोनद्वारे Tatkal तिकीट कसे बुक करावे आणि त्यासाठी कोणती तयारी करावी. तसेच, Tatkal तिकीट बुकिंगचे नियम, वेळ आणि टिप्स यांची माहिती देखील देऊ, ज्यामुळे तुम्ही सहजपणे तिकीट बुक करू शकता.
Tatkal तिकीट बुकिंग म्हणजे काय?
Tatkal तिकीट बुकिंग ही एक विशेष प्रकारची तिकीट बुकिंग सेवा आहे जी भारतीय रेल्वेने सुरू केली आहे. या अंतर्गत प्रवासी त्यांच्या प्रवासाच्या तारखेच्या एक दिवस आधी तिकीट बुक करू शकतात. Tatkal तिकीट बुकिंग सकाळी 10 वाजता (AC क्लाससाठी) आणि 11 वाजता (Non-AC क्लाससाठी) सुरू होते. या सेवेचा उद्देश प्रवाशांना अचानक प्रवासाच्या परिस्थितीत तिकीट उपलब्ध करून देणे हा आहे.
Tatkal तिकीट बुकिंगची मुख्य वैशिष्ट्ये
| वैशिष्ट्य | तपशील |
|---|---|
| बुकिंग वेळ (AC) | सकाळी 10:00 वाजता |
| बुकिंग वेळ (Non-AC) | सकाळी 11:00 वाजता |
| जास्तीत जास्त प्रवासी | 4 प्रति PNR |
| किमान चार्ज | सामान्य भाड्याचा 10-30% |
| रिफंड पॉलिसी | कन्फर्म तिकीटवर रिफंड नाही |
| ID प्रूफ | आवश्यक |
| बुकिंग विंडो | प्रवासाच्या एक दिवस आधी |
| उपलब्धता | मर्यादित सीट्स |
मोबाइलद्वारे Tatkal तिकीट कसे बुक करावे?
Tatkal तिकीट बुक करण्यासाठी IRCTC च्या अधिकृत मोबाइल अ‍ॅपचा वापर करू शकता. खालील स्टेप्स फॉलो करा:
- IRCTC चा अधिकृत अ‍ॅप डाउनलोड करा आणि लॉगिन करा.
- ‘Book Ticket’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- From आणि To स्टेशन, प्रवासाची तारीख आणि क्लास निवडा.
- Quota मध्ये ‘Tatkal’ सिलेक्ट करा.
- Search Trains वर क्लिक करा.
- उपलब्ध ट्रेन निवडा आणि Book Now वर क्लिक करा.
- प्रवाशांची माहिती भरा (जास्तीत जास्त 4).
- Captcha Code एंटर करा आणि Continue वर क्लिक करा.
- पेमेंटचा पर्याय निवडा आणि पेमेंट करा.
- तिकीट बुक झाल्यावर त्याचा डाउनलोड करा.
Tatkal तिकीट बुकिंगचे नियम
Tatkal तिकीट बुक करताना खालील नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे:
- एका PNRवर जास्तीत जास्त 4 प्रवाशांचे तिकीट बुक करता येते.
- बुकिंग प्रवासाच्या तारखेच्या एक दिवस आधीच करता येते.
- AC क्लाससाठी बुकिंग सकाळी 10 वाजता आणि Non-AC साठी 11 वाजता सुरू होते.
- प्रवासादरम्यान वैध ID प्रूफ सोबत ठेवणे आवश्यक आहे.
- कन्फर्म Tatkal तिकीटवर रिफंड मिळत नाही.
- एका यूजर ID वरून एका दिवसात जास्तीत जास्त 2 Tatkal तिकीट बुक करता येतात.
- Tatkal तिकीटवर कोणतीही सवलत मिळत नाही.
Tatkal तिकीट बुकिंगसाठी टिप्स
Tatkal तिकीट बुक करण्यासाठी खालील टिप्सचा वापर करा:
- बुकिंग सुरू होण्याच्या 2-3 मिनिटे आधी लॉगिन करून ठेवा.
- फास्ट इंटरनेट कनेक्शन वापरा.
- प्रवाशांची माहिती आधीच तयार ठेवा.
- अनेक डिव्हाइसवरून एकाच वेळी बुकिंग करण्याचा प्रयत्न करा.
- UPI किंवा Wallet सारख्या फास्ट पेमेंट ऑप्शन वापरा.
- Master List फीचरचा वापर करा.
- Captcha Code पटकन भरण्याचा सराव करा.
- वीकडेजमध्ये तिकीट बुक करण्याचा प्रयत्न करा.
Tatkal तिकीटचे चार्जेस
Tatkal तिकीटवर सामान्य भाड्याव्यतिरिक्त खालीलप्रमाणे चार्जेस लावले जातात:
| श्रेणी | किमान चार्ज | कमाल चार्ज |
|---|---|---|
| सेकंड सीटिंग | ₹10 | ₹15 |
| स्लीपर | ₹100 | ₹200 |
| AC चेयर कार | ₹125 | ₹225 |
| AC 3 टियर | ₹300 | ₹400 |
| AC 2 टियर | ₹400 | ₹500 |
| एक्झिक्युटिव | ₹400 | ₹500 |
Tatkal तिकीट बुकिंगसाठी आवश्यक कागदपत्रे
Tatkal तिकीट बुक करताना किंवा प्रवासादरम्यान खालीलपैकी कोणतेही एक वैध ID Proof ठेवणे अनिवार्य आहे:
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- पासपोर्ट
- ड्रायव्हिंग लायसन्स
- मतदार ओळखपत्र
- फोटोयुक्त बँक पासबुक
- मान्यताप्राप्त संस्थेने जारी केलेले Student ID Card
Tatkal तिकीट रिफंड नियम
Tatkal तिकीटच्या रिफंडसंदर्भातील काही महत्त्वाचे नियम:
- कन्फर्म Tatkal तिकीटवर कोणताही रिफंड मिळत नाही.
- ट्रेन रद्द झाल्यास संपूर्ण रिफंड दिला जातो.
- ट्रेन 3 तासांपेक्षा जास्त लेट असल्यास संपूर्ण रिफंड मिळतो.
- रूट डायवर्ट झाल्यास प्रवाशाला रिफंड घेण्याचा अधिकार आहे.
- वेटिंग तिकीट कन्फर्म न झाल्यास रिफंड मिळतो.
Tatkal तिकीट बुकिंगचे फायदे आणि तोटे
फायदे:
- लास्ट-मिनिट तिकीट बुकिंगची सुविधा.
- कन्फर्म सीट मिळण्याची शक्यता.
- ऑनलाइन बुकिंगची सोय.
- सर्व श्रेणींसाठी उपलब्ध.
तोटे:
- सामान्य तिकिटांच्या तुलनेत महाग.
- मर्यादित सीट्स उपलब्ध.
- रिफंड मिळत नाही.
- बुकिंग प्रक्रियेत अडचणी येऊ शकतात.
FAQ (वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न)
Q: Tatkal तिकीट कधी बुक करता येते?
A: प्रवासाच्या तारखेच्या एक दिवस आधी.
Q: Tatkal तिकीट बुकिंगची वेळ काय आहे?
A: AC क्लाससाठी सकाळी 10 वाजता आणि Non-AC साठी सकाळी 11 वाजता.
Q: एका PNRवर किती प्रवासी बुक करू शकतो?
A: जास्तीत जास्त 4 प्रवासी.
Q: Tatkal तिकीटवर सवलत मिळते का?
A: नाही, Tatkal तिकीटवर कोणतीही सवलत मिळत नाही.
Q: Tatkal तिकीट रद्द करता येते का?
A: कन्फर्म Tatkal तिकीट रद्द करता येत नाही.
Q: Tatkal तिकीटसाठी कोणता ID Proof मान्य आहे?
A: आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट, ड्रायव्हिंग लायसन्स इत्यादी.
Q: Tatkal तिकीट ऑफलाइन बुक करता येते का?
A: होय, रेल्वे काउंटरवरून देखील बुक करता येते.
निष्कर्ष
Tatkal तिकीट बुकिंग ही प्रवाशांसाठी खूप उपयुक्त सुविधा आहे. जरी त्यात काही अडचणी असल्या, तरी योग्य पद्धतीने आणि वेळेत बुकिंग केल्यास तुम्ही सहजपणे तिकीट बुक करू शकता. या लेखातील माहितीचा वापर करून तुम्ही Tatkal तिकीट बुकिंग प्रक्रियेला सोपा करू शकता आणि यशस्वीरित्या तिकीट बुक करू शकता.
Disclaimer: हा लेख केवळ माहितीच्या उद्देशाने लिहिला आहे. Tatkal तिकीट बुकिंगचे नियम वेळोवेळी बदलू शकतात. कृपया अद्ययावत माहितीसाठी IRCTC च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
