केंद्र सरकारने युनिफाइड पेन्शन योजना (UPS) लागू करण्याचा मोठा निर्णय घेतला आहे. 1 एप्रिल 2025 पासून सुरू झालेली ही योजना राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS) मध्ये असलेल्या कर्मचाऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर ठरणार आहे. पेन्शन फंड नियामक आणि विकास प्राधिकरण (PFRDA) ने UPS साठी आवश्यक नियम आणि प्रक्रिया पूर्ण केल्या असून आता कर्मचारी NPS मधून UPS मध्ये सहज बदल करू शकतात.
UPS म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे?
युनिफाइड पेन्शन योजना (UPS) ही केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी सुरू करण्यात आलेली एक नवीन योजना आहे. या योजनेत निवृत्तीनंतर हमीदार पेन्शन, सरकारी योगदान आणि गुंतवणुकीतील अधिक लवचिकता असे विविध फायदे दिले जातात. या निर्णयामुळे सुमारे 23 लाख सरकारी कर्मचाऱ्यांना थेट फायदा होणार आहे.
UPS मध्ये प्रवेश कसा घ्यावा?
जे कर्मचारी NPS मधून UPS मध्ये बदल करू इच्छितात, ते अधिकृत CRA पोर्टलवर जाऊन npscra.nsdl.co.in/ups.php या संकेतस्थळावर अर्ज करू शकतात. तसेच, इच्छुक कर्मचारी ऑफलाइन फॉर्म भरूनही हा बदल करू शकतात.
UPS अंतर्गत पेन्शनची गणना कशी केली जाईल?
सेवा वर्षांच्या आधारे पेन्शन
ज्या कर्मचाऱ्यांनी 10 ते 25 वर्षे सेवा पूर्ण केली आहे, त्यांना सेवा वर्षांच्या प्रमाणात पेन्शन दिली जाईल.
किमान 10 वर्षे सेवा पूर्ण करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना दरमहा किमान ₹10,000 पेन्शन मिळेल.
सरकार आणि कर्मचाऱ्यांचे योगदान
कर्मचारी त्यांच्या मूलभूत पगार आणि महागाई भत्त्याच्या 10% रक्कमेचा पेन्शनसाठी निधी करतात.
सरकारही याच्या इतक्याच प्रमाणात योगदान करते, त्यामुळे एकूण 20% रक्कम गुंतवणुकीसाठी वापरली जाते.
कर्मचाऱ्यांना खासगी पेन्शन फंड व्यवस्थापक निवडण्याची मोकळीक दिली जाते.
पेंशनधारकाच्या कुटुंबासाठी लाभ
पेन्शनधारकाच्या निधनानंतर पत्नीला 60% पेन्शन मिळणार आहे, यामुळे कुटुंबाचे आर्थिक स्थैर्य राखले जाईल.
पेन्शन योजना आणि निवृत्तीधारकांसाठी धोरणे
निवृत्तीपूर्वीच्या 12 महिन्यांच्या सरासरी पगाराच्या 50% पेन्शन दिले जाईल, जर कर्मचाऱ्याने 25 वर्षे सेवा पूर्ण केली असेल.
कर्मचाऱ्याच्या मृत्यूनंतर कुटुंबीयांना 60% रक्कम पेन्शन स्वरूपात मिळेल.
म्युच्युअल फंडातील सिस्टिमॅटिक विड्रॉल प्लॅन (SWP) प्रमाणे UPS पेन्शन फंडातून नियमित मासिक उत्पन्न मिळेल.
जर कर्मचाऱ्याच्या मृत्यूपूर्वी त्याच्या संचित रकमेचा खर्च झाला, तर सरकार उर्वरित रक्कम भरून पेन्शन सुरू ठेवेल.
सध्या UPS कोणासाठी लागू आहे?
सध्या UPS योजना फक्त केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी लागू आहे. मात्र, राज्य सरकारे आपापल्या कर्मचाऱ्यांसाठी ही योजना लागू करायचा निर्णय स्वतंत्रपणे घेऊ शकतात.
Disclaimer: ही माहिती युनिफाइड पेन्शन योजना (UPS) संदर्भातील अधिकृत घोषणांवर आधारित आहे. योजना अंमलबजावणीमध्ये बदल होऊ शकतात, त्यामुळे अधिकृत सरकारी संकेतस्थळावर किंवा संबंधित विभागाकडून अद्ययावत माहिती घेण्याचा सल्ला दिला जातो.
