नोकरीनंतर निवृत्तीनंतर मिळणाऱ्या पेन्शनबाबत अनेकांच्या मनात प्रश्न असतो. कर्मचारी भविष्य निधी संघटनेचे (EPFO) नियम काय आहेत, पेन्शनची रक्कम कशी कॅल्क्युलेट होते आणि 60 वर्षांनंतर किती पेन्शन मिळेल, यासंबंधी संपूर्ण माहिती जाणून घेऊया. EPFO ने ठरवलेले काही नियम आणि सूत्रे वापरून पेन्शनचा अंदाज बांधता येतो. जर तुम्ही 10 वर्षे पीएफ खात्यात नियमित योगदान दिले असेल, तर तुम्हाला पेन्शन मिळण्याचा हक्क मिळतो. चला तर मग, याबाबत सविस्तर माहिती घेऊया.
PF खात्यात पैसे कसे जमा होतात?
जर तुम्ही खाजगी कंपनीत काम करत असाल, तर तुमच्या पगाराच्या 12% रक्कम तुमच्या PF खात्यात जमा होते. याशिवाय, कंपनीही तुमच्या पगाराच्या 12% रक्कम योगदान म्हणून भरते. यातील 8.33% रक्कम पेन्शन फंडमध्ये जाते आणि उर्वरित 3.67% रक्कम PF फंडमध्ये जमा होते. यामुळे तुमच्या पगारातून दरमहा काही ठराविक रक्कम PF आणि पेन्शन फंडमध्ये जमा होत राहते, जी भविष्यात निवृत्तीनंतर पेन्शन स्वरूपात मिळते.
पेन्शनसाठी पात्रतेचे नियम काय आहेत?
EPFO च्या नियमानुसार, जर तुम्ही किमान 10 वर्षे PF खात्यात योगदान दिले असेल, तर तुम्ही पेन्शनसाठी पात्र ठरता. तुम्ही 50 वर्षांनंतर पेन्शन क्लेम करू शकता, परंतु अशा वेळी तुम्हाला दरवर्षी 4% रक्कम कपात केली जाईल. जर तुम्ही 58 वर्षांनंतर पेन्शन क्लेम केला, तर तुम्हाला संपूर्ण पेन्शन मिळेल. जर तुम्ही 60 वर्षांपर्यंत पेन्शन क्लेम टाळले, तर तुम्हाला दरवर्षी 4% वाढ मिळेल. म्हणजेच 60 वर्षांनंतर तुम्हाला मूळ पेन्शन रकमेपेक्षा 8% अधिक पेन्शन मिळू शकते.
पेन्शन कॅल्क्युलेशनचे सूत्र
EPFO च्या नियमानुसार, पेन्शनसाठी पात्र पगाराची कमाल मर्यादा ₹15,000 आहे. म्हणजेच, दरमहा ₹15,000 x 8.33% = ₹1,250 इतकी रक्कम पेन्शन फंडमध्ये जमा केली जाऊ शकते. पेन्शनचे कॅल्क्युलेशन पुढील सूत्राद्वारे केले जाते –
👉 पेन्शनसाठी पात्र वेतन x सेवा कालावधी ÷ 70 = मासिक पेन्शन
उदाहरणार्थ, जर तुमचा मासिक वेतन ₹15,000 असेल आणि तुम्ही 35 वर्षे सेवा केली असेल, तर –
➡️ ₹15,000 x 35 ÷ 70 = ₹7,500 प्रति महिना पेन्शन मिळेल.
60 वर्षांनंतर किती मिळेल पेन्शन?
उदाहरणार्थ, जर तुम्ही 23 व्या वर्षी नोकरीला सुरुवात केली आणि 58 व्या वर्षी निवृत्त झाला, तर तुमची सेवा कालावधी 35 वर्षांची होईल. या परिस्थितीत तुम्हाला वरील सूत्रानुसार ₹7,500 प्रति महिना पेन्शन मिळेल. जर तुम्ही पेन्शनचा क्लेम 60 व्या वर्षी केला, तर तुम्हाला 8% अतिरिक्त वाढ मिळेल. म्हणजेच –
➡️ ₹7,500 + (₹7,500 x 8 ÷ 100) = ₹8,100 प्रति महिना पेन्शन मिळेल.
EPFO ने दिलेल्या माहितीनुसार, पेन्शनचा हिशेब तुमच्या शेवटच्या 60 महिन्यांच्या सरासरी पगारावर केला जातो. त्यामुळे जास्त काळ काम केल्यास पेन्शनची रक्कमही अधिक मिळण्याची शक्यता असते.
निष्कर्ष
EPFO च्या नियमानुसार, जर तुम्ही 10 वर्षे नियमित योगदान दिले असेल आणि 58 वर्षांनंतर पेन्शन क्लेम केला, तर तुम्हाला संपूर्ण पेन्शन मिळेल. जर तुम्ही 60 वर्षांपर्यंत वाट पाहिली, तर तुम्हाला अतिरिक्त 8% वाढ मिळेल. त्यामुळे नियोजनपूर्वक आणि सातत्याने PF मध्ये योगदान दिल्यास निवृत्तीनंतर चांगली आर्थिक स्थिरता मिळेल.
Disclaimer: वरील माहिती केवळ मार्गदर्शनासाठी आहे. पेन्शन संबंधित अटी आणि शर्ती वेळोवेळी EPFO कडून बदलल्या जाऊ शकतात. त्यामुळे अधिकृत माहिती आणि अपडेट्ससाठी EPFO च्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या.
