EPFO Update: नोकरी करणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीचे कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी (EPFO) खाते असते. कर्मचारी आणि नियोक्ता दोघेही या खात्यात ठराविक रक्कम जमा करतात. मात्र, PF कपात केल्यामुळे कोणते फायदे मिळतात हे अनेकांना माहिती नसते. जर तुमच्या पगारातून दर महिन्याला PF कपात होत असेल, तर तुम्हाला एकूण 7 मोठे फायदे मिळू शकतात. EPFO खात्यातून मिळणाऱ्या या फायद्यांविषयी सविस्तर जाणून घेऊया.

1. सेवानिवृत्तीनंतर पेंशनचा लाभ

EPFO अंतर्गत मिळणाऱ्या फायद्यांमध्ये निवृत्तीनंतर पेंशन मिळणे हा एक महत्त्वाचा फायदा आहे. तुमच्या पीएफ रकमेचे दोन भाग विभागले जातात – एक हिस्सा EPF (Employee Provident Fund) आणि दुसरा हिस्सा EPS (Employee Pension Scheme) मध्ये जमा होतो. कर्मचारी त्यांच्या मूळ पगाराच्या 12% रक्कम जमा करतात आणि नियोक्तादेखील 12% रक्कम जमा करतो. यातील EPS मध्ये जमा होणारा हिस्सा भविष्यात पेंशनसाठी वापरण्यात येतो.

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्हाला किमान 10 वर्षे काम करणे आवश्यक आहे आणि सेवानिवृत्तीच्या वेळी तुमचे वय 58 वर्षे असावे. EPFO नियमानुसार, किमान ₹1,000 पेंशन रक्कम निश्चित करण्यात आली आहे, जी निवृत्तीनंतर कर्मचारी आर्थिकदृष्ट्या सक्षम राहण्यासाठी मदत करते.

2. नॉमिनेशनचा लाभ

EPFO खात्यात नॉमिनेशन करण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे. जर EPF खातेधारकाचा मृत्यू झाल्यास, नॉमिनीला जमा झालेली रक्कम दिली जाते. यासाठी खातेधारकाने EPFO पोर्टलवर जाऊन नॉमिनी अपडेट करणे गरजेचे आहे. यामुळे जमा झालेली रक्कम योग्य व्यक्तीपर्यंत पोहोचते आणि कोणतेही गैरप्रकार टाळले जातात. ही प्रक्रिया पूर्णपणे सुरक्षित आणि पारदर्शक असते.

3. VPF मध्ये अतिरिक्त गुंतवणूक

EPFO खात्यातील सदस्यांना VPF (Voluntary Provident Fund) मध्ये अतिरिक्त गुंतवणूक करण्याची सुविधा आहे. जर तुम्हाला तुमच्या मूळ पगाराच्या 12% पेक्षा जास्त रक्कम वाचवायची असेल, तर तुम्ही VPF मध्ये गुंतवणूक करू शकता. ही एक स्वेच्छिक योजना आहे, जिच्या माध्यमातून तुम्हाला भविष्याची अधिक सुरक्षितता मिळू शकते. यामुळे तुम्हाला निवृत्तीनंतर मोठी रक्कम जमा होते.

4. पैसे काढण्याचे नियम

नोकरी बदलल्यास EPFO मधून पैसे काढण्यासाठी ठराविक नियम आहेत. जर तुम्ही दोन महिन्यांहून अधिक काळ नोकरी करत नसाल, तर तुम्ही PF मधील पैसे काढू शकता. तसेच, तुम्हाला नवीन नोकरी मिळाल्यास आधीच्या कंपनीतील PF रक्कम नवीन खात्यात ट्रान्सफर करणे शक्य होते. त्यामुळे नोकरी बदलल्यास ही प्रक्रिया सहज पार पडते.

5. आंशिक रक्कम काढण्याची परवानगी

EPFO खात्यातून तुम्हाला काही ठराविक कारणांसाठी आंशिक रक्कम काढण्याची मुभा दिली जाते. यामध्ये खालील कारणांसाठी पैसे काढता येतात:

लग्न किंवा उच्च शिक्षणासाठी
वैद्यकीय उपचारासाठी
घर खरेदी, बांधकाम किंवा नूतनीकरणासाठी

खाते सुरू केल्यापासून किमान 7 वर्षे पूर्ण झाल्यानंतरच हे पैसे काढता येतात. एकावेळी फक्त 50% रक्कम काढण्याची परवानगी असते. वैद्यकीय आणीबाणी किंवा कुटुंबातील सदस्याच्या शस्त्रक्रियेसाठीही ही रक्कम काढण्याचा पर्याय उपलब्ध आहे.

6. वार्षिक व्याज दराचा लाभ

EPFO खात्यात जमा झालेल्या रकमेवर सरकारकडून दरवर्षी व्याज दिले जाते. सध्या सरकार 8.15% दराने वार्षिक व्याज देत आहे. हे व्याज कंपाउंड इंटरेस्टच्या स्वरूपात असते, म्हणजेच व्याजावर व्याज मिळते. यामुळे खात्यातील रक्कम जलद गतीने वाढते आणि सेवानिवृत्तीनंतर मोठ्या रकमेत रूपांतरित होते.

7. जीवन विम्याचा फायदा

जर कंपनीकडून स्वतंत्ररित्या जीवन विमा दिला जात नसेल, तर EPFO अंतर्गत कर्मचार्‍यांना EDLI (Employees’ Deposit Linked Insurance) योजनेचा लाभ मिळतो. या योजनेअंतर्गत कर्मचार्‍याला किमान ₹2 लाखांपासून ₹7 लाखांपर्यंतचा विमा कव्हर मिळतो. जर कर्मचार्‍याचा मृत्यू काम करत असताना झाला, तर ही रक्कम नॉमिनीला दिली जाते. त्यामुळे नोकरी करताना कर्मचारी आणि त्यांचे कुटुंब आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित राहतात.

💡 निष्कर्ष

EPFO खाते फक्त सेव्हिंग अकाउंट नसून ते भविष्यातील आर्थिक सुरक्षिततेचा एक मजबूत आधार आहे. महागाईच्या पार्श्वभूमीवर नियमित पगार कपातीतून मिळणारे हे फायदे कर्मचारी आणि त्यांच्या कुटुंबाला भविष्यासाठी सुरक्षित ठेवतात. सेवानिवृत्तीनंतरही आर्थिक स्थैर्य मिळवण्यासाठी EPFO चे महत्त्व लक्षात घेऊन कर्मचारी यांनी त्याचा योग्य फायदा घ्यावा.