आजच्या वाढत्या महागाईच्या काळात लोकांना आपल्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी बँक लोन आणि क्रेडिट कार्ड यांसारख्या सुविधांचा मोठा आधार असतो. बँका ग्राहकांना त्यांच्या CIBIL स्कोर (क्रेडिट स्कोर) च्या आधारे लोन आणि क्रेडिट कार्ड देतात. जवळपास प्रत्येक जण आजच्या काळात क्रेडिट कार्डचा वापर करत असतो. मात्र, क्रेडिट कार्डच्या योग्य वापराची माहिती नसल्यामुळे अनेकदा आर्थिक अडचणी येतात. विशेषतः क्रेडिट कार्ड बंद केल्यावर CIBIL स्कोर खराब होतो का, याविषयी अनेकांच्या मनात संभ्रम असतो. चला, याबाबत सविस्तर माहिती घेऊया.
💳 क्रेडिट कार्ड आणि CIBIL स्कोर यांचा परस्पर संबंध
भारतातील सर्व बँका (सरकारी आणि खाजगी) ग्राहकांच्या गरजेनुसार लोन आणि क्रेडिट कार्ड सुविधा देतात. ग्राहकाचा CIBIL स्कोर आणि आर्थिक व्यवहार (Financial Transactions) हे क्रेडिट कार्ड आणि लोन मंजुरीसाठी महत्त्वाचे निकष ठरतात.
➡️ क्रेडिट कार्ड मिळवण्यासाठी CIBIL स्कोर महत्त्वाची भूमिका बजावतो.
➡️ चांगला CIBIL स्कोर ठेवण्यासाठी आर्थिक शिस्त आणि व्यवहारांची नियमितता आवश्यक असते.
➡️ जर CIBIL स्कोर खराब असेल, तर भविष्यात लोन किंवा नवीन क्रेडिट कार्ड मिळवताना अडचणी येऊ शकतात.
🚨 क्रेडिट हिस्ट्रीचा CIBIL स्कोरवर परिणाम
क्रेडिट हिस्ट्रीचा (Credit History) थेट परिणाम CIBIL स्कोरवर होतो. म्हणूनच कोणतेही लोन किंवा क्रेडिट कार्ड घेतल्यानंतर खालील बाबी महत्त्वाच्या ठरतात –
✅ किस्त वेळेवर भरणे:
कर्ज किंवा क्रेडिट कार्डची देय रक्कम वेळेवर न भरल्यास CIBIL स्कोरवर नकारात्मक परिणाम होतो.
✅ एकापेक्षा अधिक क्रेडिट कार्ड:
गरजेनुसार अनेक जण एकापेक्षा अधिक क्रेडिट कार्ड घेतात. मात्र, नंतर ती बंद केल्यास क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम होतो.
✅ जुने क्रेडिट कार्ड बंद करणे:
जुने क्रेडिट कार्ड बंद केल्यामुळे क्रेडिट हिस्ट्री कमी होते आणि त्यामुळे CIBIL स्कोरवर परिणाम होतो.
➡️ जर एखाद्या व्यक्तीने जुने क्रेडिट कार्ड बंद केले, तर त्याचा थेट परिणाम त्याच्या क्रेडिट स्कोअरवर होतो.
📊 क्रेडिट रिपोर्टमध्ये क्रेडिट हिस्ट्रीचे महत्त्व
क्रेडिट रिपोर्टमध्ये क्रेडिट हिस्ट्री (Credit History) महत्त्वाची भूमिका बजावते.
- जुने खाते किंवा क्रेडिट कार्ड बंद केल्यास क्रेडिट हिस्ट्री लहान होते.
- जुनी आणि दीर्घकाळ चांगली क्रेडिट हिस्ट्री असल्यास CIBIL स्कोअर सुधारतो.
- क्रेडिट हिस्ट्री चांगली असल्यास भविष्यात लोन आणि क्रेडिट कार्ड सहज मंजूर होतात.
👉 म्हणूनच जुनी खाती किंवा जुने क्रेडिट कार्ड बंद करण्यापूर्वी विचारपूर्वक निर्णय घ्या.
🚫 क्रेडिट कार्ड बंद केल्यावर काय परिणाम होऊ शकतात?
जर जुने क्रेडिट कार्ड बंद केले, तर खालील परिणाम दिसू शकतात –
🔸 क्रेडिट हंगामी कालावधी कमी होतो:
- जुने खाते बंद केल्यास तुमच्या क्रेडिट हिस्ट्रीचे वय कमी होते.
- ज्यामुळे क्रेडिट स्कोअरवर नकारात्मक परिणाम होतो.
🔸 क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो वाढतो:
- क्रेडिट कार्ड बंद केल्यामुळे तुमच्या एकूण क्रेडिट मर्यादेत कपात होते.
- त्यामुळे क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो (Credit Utilization Ratio) वाढतो आणि स्कोअर घसरतो.
उदाहरणार्थ,
- जर तुमच्या एकूण क्रेडिट मर्यादा ₹1,00,000 असेल आणि वापर ₹30,000 असेल, तर युटिलायझेशन रेशो 30% असेल.
- जर एक क्रेडिट कार्ड बंद केल्यामुळे मर्यादा ₹1,00,000 वरून ₹70,000 झाली, तर युटिलायझेशन रेशो 42% पर्यंत जाईल.
➡️ हे CIBIL स्कोअर कमी होण्याचे प्रमुख कारण असते.
✅ क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो 30% पेक्षा कमी ठेवा
क्रेडिट स्कोअर सुधारण्यासाठी क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो 30% पेक्षा कमी ठेवण्याचा सल्ला दिला जातो.
- जर तुमच्या क्रेडिट मर्यादा ₹1,00,000 असेल, तर वापर ₹30,000 पेक्षा कमी असावा.
- यामुळे क्रेडिट स्कोअर चांगला राहतो आणि भविष्यात लोन मिळवताना अडचण येत नाही.
🔍 जुने खाते किंवा कार्ड का बंद करू नये?
क्रेडिट हिस्ट्री दीर्घकाळ टिकते:
जुने खाते किंवा जुने क्रेडिट कार्ड सुरू ठेवल्यास क्रेडिट हिस्ट्री अधिक चांगली राहते.क्रेडिट स्कोअर सुधारतो:
दीर्घकाळ क्रेडिट कार्ड किंवा खाते सुरू ठेवल्यास क्रेडिट स्कोअर मजबूत राहतो.भविष्यातील आर्थिक व्यवहार सुलभ होतात:
चांगली क्रेडिट हिस्ट्री असल्यास भविष्यात लोन किंवा क्रेडिट कार्ड सहज मंजूर होतात.
🏆 क्रेडिट कार्ड वापरण्याचे सोनेरी नियम
✅ क्रेडिट कार्डची मर्यादा 30% पेक्षा कमी ठेवा.
✅ बिल वेळेवर भरा.
✅ जुने खाते किंवा क्रेडिट कार्ड बंद करू नका.
✅ नियमित आर्थिक शिस्त पाळा.
✅ एकाच वेळी अनेक क्रेडिट कार्ड घेणे टाळा.
🌟 निष्कर्ष:
क्रेडिट कार्ड बंद केल्यावर CIBIL स्कोअरवर परिणाम होतो हे सत्य आहे. क्रेडिट हिस्ट्री लहान झाल्यास क्रेडिट स्कोअर कमी होतो आणि भविष्यात लोन किंवा नवीन क्रेडिट कार्ड मिळवताना अडचणी येतात. त्यामुळे जुने खाते किंवा क्रेडिट कार्ड बंद करण्याआधी विचारपूर्वक निर्णय घ्या. क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो 30% पेक्षा कमी ठेवणे, वेळेवर हप्ते भरणे आणि आर्थिक शिस्त पाळणे यामुळे CIBIL स्कोअर सुधारतो आणि तुमच्या आर्थिक स्थैर्यात मदत होते.
Disclaimer: वरील माहिती फक्त शैक्षणिक आणि मार्गदर्शनासाठी आहे. आर्थिक निर्णय घेण्यापूर्वी तुमच्या बँकेशी किंवा आर्थिक सल्लागाराशी चर्चा करा.
