Chanakya Niti : आचार्य चाणक्य जीवनावर आधारित एक उदाहरण देतात आणि सांगतात की नदीच्या काठावर असलेला वृक्ष तेव्हाच नष्ट होतो जेव्हा त्याची मुळे स्वतःला वर ढकलतात किंवा मातीपासून दूर जातात.
नदीच्या वाहत्या पाण्यामुळे जमिनीची धूप होत राहते आणि अति धूप झाल्यामुळे मुळांची ताकद संपते आणि झाड जमिनीवर पडून नष्ट होते.
जीवनात जेव्हा ही झीज होते तेव्हा हा मोठा वृक्ष आणि मानव खाली पडतो, असे ते मानतात. एवढेच नाही तर जीवनात जेव्हा कधी पुरासारखी समस्या येते, तेव्हा झाडे पडण्याची चिंताही कायम असते.
वास्तविक, आचार्य चाणक्य यांना सांगायचे आहे की, माणूस आयुष्यात कितीही मोठा झाला तरी त्याने कधीही गर्व करू नये. कारण भविष्यात कोणती वेळ येणार आहे हे कोणालाच माहीत नाही.
1. मंत्र्याशिवाय राजा होऊ शकत नाही
आचार्य चाणक्य म्हणतात की एक मंत्री सामान्य लोकांना भेटतो आणि त्यांचे दुःख राजापेक्षा चांगले समजतो आणि या आधारावरच तो राजाला प्रजेचे निर्णय घेण्यास मदत करतो.
खरा आणि सक्षम मंत्री नसेल तर राजाची राजेशाही नेहमीच धोक्यात असते. राजसत्तेतील कोणत्याही व्यक्तीला जनतेच्या सुख-दु:खाची काळजी घेता येत नसेल, तर जनता कधीही राजाच्या विरोधात उभी राहू शकते.
तुम्हीही तुमच्या जीवनात नैतिकतेचा हा गुण आत्मसात करू शकता की योग्य सल्ला देणारा मित्र किंवा गुरू तुमच्यासोबत असला पाहिजे, जो तुमच्यासाठी काय योग्य आणि काय अयोग्य आहे हे सांगणार आहे.
2. पुरुषावर स्त्रीचे अवलंबित्व
आचार्य चाणक्यांनी त्यांच्या नितीशास्त्रात आणखी एक महत्त्वाची गोष्ट लिहिली आहे. कुटुंबातील स्त्री किंवा पत्नीला कोणत्याही पर पुरुषाच्या भरवशावर सोडले जाऊ नये, असे त्यांचे म्हणणे आहे. मोठे लोक सहसा म्हणतात की स्त्रीने इतर कोणावर अवलंबून राहू नये.
असे केल्याने तिला स्वतःचे अस्तित्व उरत नाही आणि समाजात त्या स्त्रीची प्रतिमा मलीन होते. तसेच या महिलांच्या इच्छा कधीच पूर्ण होत नाहीत. सर्व पात्रता असूनही, अशा महिलांना ते स्थान मिळविता येत नाही ज्याची ते प्रत्यक्षात पात्र आहेत.
वास्तविक आचार्य चाणक्य यांना सांगायचे आहे की, सध्याच्या परिस्थितीनुसार महिलांचे शिक्षित आणि सशक्त होणे अत्यंत आवश्यक आहे. जेव्हा ती स्वतः पैसे कमवते तेव्हा तिला कधीही कोणासमोर हात पसरण्याची गरज नसते.
