Illegal possession on property: आजच्या काळात जमिनीच्या आणि मालमत्तांच्या किंमती गगनाला भिडलेल्या आहेत. अनेक लोक आपले संपूर्ण आयुष्य मेहनत करून एक घर किंवा प्लॉट खरेदी करतात. पण काही वेळा असे घडते की कोणीतरी त्या जमिनीवर बेकायदेशीर कब्जा करतो. अशा वेळी काय करावे, ही मोठी चिंता निर्माण होते. मात्र घाबरण्याची गरज नाही – काही कायदेशीर उपाय आणि सावधगिरी बाळगून आपण आपल्या मालमत्तेचे संरक्षण करू शकतो.
मालमत्तेवर बेकायदेशीर कब्जा: एक वाढती समस्या 📈
प्रॉपर्टीच्या बाबतीत कोर्टात रोज नवनवीन खटले दाखल होत आहेत. फसवणूक, बनावट कागदपत्रं, आणि अतिक्रमणासारख्या समस्या सातत्याने वाढत आहेत. त्यामुळे सरकारने आणि न्यायालयांनी अशा प्रकरणांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी कायदेशीर तरतुदी केल्या आहेत. जमीन बळकावली गेल्यास मालकाने कोणते पावले उचलायची, याची माहिती असणे अत्यंत आवश्यक आहे.
जमीन सुरक्षित ठेवण्यासाठी करा हे 3 उपाय 🔐
जमीन खरेदी केल्यानंतर तातडीने त्याभोवती कंपाऊंड वॉल बांधा.
“खाजगी मालमत्ता – प्रवेश निषिद्ध” असा बोर्ड लावल्यास कोणालाही प्रवेश करणे कठीण जाईल.
जमिनीवर कोणताही छोटा बांधकाम प्रकल्प (shed, foundation) सुरू करून तिला सक्रिय ठेवा.
हे उपाय केल्यास बेकायदेशीर कब्जा होण्याची शक्यता लक्षणीयरीत्या कमी होईल.
कायदेशीर प्रावधानं: भारतीय दंड संहितेनुसार कारवाई 👨⚖️
जर कोणी तुमच्या जमिनीवर कब्जा केला, तर IPC कलम 441 नुसार त्याच्यावर कारवाई करता येते. या कलमानुसार दोषी व्यक्तीला दंड किंवा कमाल 3 महिन्यांची शिक्षा होऊ शकते. शिवाय कोर्टात अर्ज दाखल करून जमीन पुन्हा मिळवता येते. तसेच, अतिक्रमण करणाऱ्याला नुकसानभरपाई भरावी लागते.
कशी कराल तक्रार? 📝
संबंधित महसूल अधिकारी, पोलीस स्टेशन किंवा नगरपालिका कार्यालयात तक्रार द्या.
सिव्हिल कोर्टात आदेश 39, नियम 1 आणि 2 अंतर्गत स्थगनादेश मागता येतो.
कोर्टात अर्ज करताना सर्व कागदपत्रं तयार ठेवा – खरेदी व्यवहार, पॅन कार्ड, सात-बारा उतारा, मिळकत पत्र इत्यादी.
अतिक्रमणाचे प्रश्न सोडवण्याचे मार्ग 🤝
विवाद जर सुरुवातीला लक्षात आला, तर तो आपसी चर्चेतून सोडवण्याचा प्रयत्न करा. शक्य न झाल्यास कोर्टाचा मार्ग निवडणे हा योग्य पर्याय आहे. या प्रक्रियेत कुटुंबातील एखाद्या ज्येष्ठ किंवा तटस्थ व्यक्तीची मध्यस्थी फायदेशीर ठरू शकते. कोर्टात जाण्यापूर्वी पुरावे गोळा करणे, खास करून जमिनीच्या मूळ कागदपत्रांची खात्री करणे, फार महत्त्वाचे असते.
डिस्क्लेमर: वरील लेख केवळ माहितीच्या उद्देशाने लिहिण्यात आलेला आहे. जमीन मालकी हक्क, अतिक्रमण किंवा अन्य कायदेशीर बाबींशी संबंधित कोणताही निर्णय घेण्याआधी, संबंधित क्षेत्रातील कायदेशीर तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. लेखात नमूद केलेली माहिती सार्वजनिक स्त्रोतांवर आधारित आहे आणि वेळेनुसार यामध्ये बदल होऊ शकतात.
