कर्मचारी भविष्य निधी संघटन (Employees Provident Fund Organization) हे भारतातील सर्वांत मोठे सामाजिक सुरक्षा पुरवणारे संघटन आहे, जे लाखो संघटित क्षेत्रातील कामगारांना संरक्षण प्रदान करते. EPFO अंतर्गत सदस्यांना भविष्य निधी, विमा आणि पेन्शनसारखे विविध लाभ मिळतात. हे सरकारी संघटन असून, भारत सरकारच्या श्रम आणि रोजगार मंत्रालयाच्या अधिपत्याखाली आहे. या संघटनेची स्थापना 1952 मध्ये झाली आहे.
EPFO कसे देते आर्थिक सुरक्षा?
EPFO हे देशातील सर्वांत मोठ्या सामाजिक सुरक्षा संघटनांपैकी एक असून, मुख्यतः निवृत्तीनंतरची आर्थिक सुरक्षा मिळवण्यासाठी सदस्यांना बचत करण्यासाठी प्रोत्साहन देते. EPFO अंतर्गत लाखो लोकांना आणि त्यांच्या कुटुंबीयांना निवृत्तीनंतर किंवा विशेष परिस्थितीत आर्थिक मदत दिली जाते, ज्यामुळे त्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थैर्य टिकून राहते.
Employees Pension Scheme मध्ये निधी जमा होण्याची प्रक्रिया
कंपनीतील कर्मचारी आणि कंपनीकडून त्यांच्या मूळ वेतनाचा 12% दर महिन्याला भविष्य निधीत (PF) जमा केला जातो. कंपनीकडून दिलेले हे योगदान दोन भागांत विभागले जाते, त्यात 8.33% कर्मचारी पेन्शन योजना (EPS) साठी आणि 3.67% कर्मचारी भविष्य निधीसाठी (EPF) जमा केले जाते. यामुळे कर्मचारी पेन्शन योजना सुरक्षित राहते आणि निवृत्ती काळात आर्थिक मदतीसाठी तयार असते.
EPFO सदस्यांना दर महिन्याला मिळणारी पेन्शन
कर्मचारी पेन्शन योजना (Employees Pension Scheme) ही एक पेन्शन योजना असून, तिचे व्यवस्थापन EPFO कडून केले जाते. EPS ची सुरुवात 1995 साली झाली. ही योजना संघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसाठी आहे. या योजनेतून सदस्यांना दर महिन्याला पेन्शन मिळते, मात्र या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
पेन्शन मिळण्यासाठी आवश्यक पात्रता
EPS (Pension Fund) अंतर्गत पेन्शन मिळवण्यासाठी काही पात्रता अटी पूर्ण कराव्या लागतात. कर्मचारी EPFO चा सदस्य असणे आवश्यक आहे. या योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी कर्मचारी नोकरीतील सेवा कालावधी किमान 10 वर्षांचा असावा. पेन्शन मिळवण्यासाठी संघटित क्षेत्रातील कर्मचारी किमान 58 वर्षांचा असावा.
निवृत्तीनंतर पेन्शन काढण्याची सुविधा
कर्मचारी 50 वर्षांच्या वयानंतर कमी दराने EPS म्हणजेच पेन्शन रक्कम काढू शकतात. EPFO अंतर्गत कंपनीतील कर्मचारी 58 वर्षांच्या वयानंतर निवृत्त होतात. निवृत्तीनंतर पेन्शन दोन वर्षे किंवा 60 वर्षांपर्यंत स्थगित करून दरवर्षी 4% अतिरिक्त दराने पेन्शन वाढवण्याची सुविधा दिली जाते.
कर्मचारी पेन्शन योजनेअंतर्गत मिळणारे लाभ
कर्मचारी पेन्शन योजनेत (Employees Pension Scheme) सहभागी सदस्यांना दर महिन्याला नियमित पेन्शन मिळते. EPFO सदस्यांना निवृत्तीनंतर या माध्यमातून आर्थिक स्थैर्य मिळत राहते, ज्यामुळे त्यांचे जीवन अधिक सुरक्षित आणि आनंददायी होते.
