Rules of Tenancy Agreement: आपल्या स्वतःच्या घराचे स्वप्न प्रत्येकजण पाहतो, पण काही वेळा काही कारणांमुळे भाड्याच्या घरात राहावे लागते. देशातील अनेक लोक नोकरीच्या शोधात वेगवेगळ्या शहरांत जातात आणि भाड्याच्या घरांमध्ये राहतात. चला, आपण जाणून घेऊया की प्रत्येक वर्षी घरमालक किती भाडे वाढवू शकतो.
घर खरेदी करताना किंवा भाड्याने घेताना आर्थिक व्यवहार अत्यंत महत्त्वाचा असतो. त्यामुळे कोणतेही पाऊल उचलण्याआधी प्रत्येक बाब नीट समजून घेणे आवश्यक आहे. यामध्ये legal aspect पूर्ण करणे आवश्यक आहे तसेच इतर मुद्द्यांचीही सावधपणे पडताळणी करावी, जेणेकरून संपूर्ण प्रवास आनंददायक ठरेल. अनेक लोकांना मुंबईत भाड्याच्या घरात राहावे लागते.
मुंबईत घर भाड्याने घेणे हे इतर शहरांच्या तुलनेत अधिक महाग असते आणि त्यासोबत अनेक समस्या आणि dispute येतात. त्यामुळे घरमालकांसोबतच भाडेकरूंनीही काही बाबी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे. दोघांनीही कायदेशीरदृष्ट्या अशा सर्व माहितीची नोंद ठेवली पाहिजे, ज्यामुळे कोणताही वाद निर्माण होण्याची शक्यता टाळता येईल.
रेंट एग्रीमेंट म्हणजे काय?
भाडेकरार किंवा rent agreement हा एक औपचारिक दस्तऐवज असतो, ज्यावर घरमालक आणि भाडेकरू यांच्या परस्पर सहमतीने स्वाक्षऱ्या केल्या जातात. Rent agreement च्या स्वरूपात ठरलेले भाडे, आगाऊ पैसे, घरमालकाने ठरवलेले नियम व अटी, मालमत्तेचे अचूक क्षेत्रफळ व स्थान, वापर आणि दोन्ही पक्षांचे इतर तपशील नमूद असतात.
लीगल टेनेंसी एग्रीमेंट (Legal Tenancy Agreement)
भाड्याने मालमत्ता घेणे किंवा देणे यामध्ये tenancy agreement हा अतिशय महत्त्वाचा भाग बनतो. यात भाडे आणि भाड्याने घेतल्या जाणाऱ्या घराशी किंवा मालमत्तेशी संबंधित सर्व terms आणि conditions समाविष्ट असतात. Tenancy agreement च्या अटींचे पालन करणे घरमालक आणि भाडेकरू दोघांनाही कायद्याने बंधनकारक असते. हा करार लेखी स्वरूपात असणे आवश्यक आहे. भाडेकरूने सादर केलेल्या documents ची एक प्रत घरमालकाकडे ठेवली जाते.
लिखित tenancy agreement मध्ये मोठ्या आणि छोट्या सर्व अटी आणि शर्ती समाविष्ट असाव्यात. भाड्याची definition स्पष्ट असावी. यामध्ये कोणत्याही गैरसमजाला वाव असता कामा नये. Tenancy agreement मध्ये भाडेकरूची संपूर्ण माहिती आणि कायमचा पत्ता यांचा समावेश असावा. जर कोणताही legal dispute उद्भवल्यास, हा करार दोन्ही पक्षांसाठी फायदेशीर ठरतो.
रिन्यूअल आवश्यक आहे (latest property news)
जर tenancy agreement संपुष्टात आला असेल किंवा संपुष्टात येणार असेल, तर त्याचे renewal करणे किंवा घर खाली करण्यासाठी एक महिन्याचा notice देणे आवश्यक आहे. या तरतुदीचा उल्लेख tenancy agreement मध्ये करावा. हे समाविष्ट केल्यानंतरच भाडेकरू म्हणून agreement वर स्वाक्षरी कराव्यात. घरमालक भाडेकरूला कोणत्याही notice शिवाय अचानक घर रिकामे करण्यास किंवा वीज, पाणी यांसारख्या मूलभूत सुविधांमध्ये अडथळा आणण्यास सांगू शकत नाही.
प्रत्येक वेळी tenancy agreement चे renewal करताना, भाडेकरूने आपल्या कार्यस्थळाचा पत्ता आणि कायमचा पत्ता दोन्हींचा पुरावा द्यावा लागतो. त्यावरून त्याच्या रोजगारस्थितीची पडताळणी केली जाऊ शकते. जर कोणताही difference असेल, तर तोही यामुळे स्पष्ट करता येतो.
लोकल पोलीस रजिस्ट्रेशन आवश्यक आहे का?
Tenancy agreement वर स्वाक्षरी केल्यानंतर ते स्थानिक पोलीस ठाण्यात registered करणे गरजेचे आहे. आज सर्व housing societies मध्ये ही अट बंधनकारक केली आहे. या registration साठी भरल्या जाणाऱ्या application letter मध्ये भाडेकरूचा permanent address, contact number, तसेच संबंधित व्यक्तींचे phone numbers यासारखी माहिती असते.
या माहितीच्या आधारे भाडेकरूची ओळख निश्चित होते आणि त्याहीपेक्षा महत्त्वाचे म्हणजे कोणत्याही dispute च्या परिस्थितीत पोलिसांना हस्तक्षेप करणे सोपे होते. पोलीस registered tenancy agreement ची एक प्रत भाडेकरूंसाठी present residence proof म्हणूनही उपयोगी ठरते.
विविध चार्जेस
स्थानिक प्रशासन आणि housing society कोणत्याही मालमत्तेवर विविध प्रकारचे charges आणि taxes लावतात. आपण ज्या कालावधीत घर भाड्याने देत आहात त्या कालावधीत हे charges आणि taxes कोण भरतील हे स्पष्ट करा. सामान्यतः हे taxes घरमालकाने भरायचे असतात आणि भाडेकरू फक्त भाडे भरतो. घराच्या विजेच्या बिलाची जबाबदारी भाडेकरूची असते.
सिक्युरिटी अमाउंट
भाड्याने घर घेताना डिपॉझिट द्यावे लागते. Tenancy agreement संपल्यानंतर security deposit भाडेकरूला परत दिले जाते. Tenancy agreement मध्ये security deposit चा स्पष्ट उल्लेख असावा. सामान्यतः, जर tenancy agreement संपल्यानंतर सात दिवसांत घरमालकाने security deposit परत केला, तर कोणताही interest लागू होत नाही. पण जर सात दिवसांपेक्षा जास्त उशीर झाला, तर रोजच्या हिशेबाने interest लावला जातो.
घर भाड्याने घेताना किंवा खरेदी करताना खालील documents ची पडताळणी करा
टायटल डॉक्युमेंट
घर भाड्याने देणारी व्यक्ती खरी मालक आहे का, हे title documents तपासून खात्री करा. काही वेळा मालमत्ता एका व्यक्तीच्या नावावर असते आणि दुसरा कोणीतरी ती भाड्याने देत असतो.
शेअर सर्टिफिकेट
भाड्याने घेतलेल्या घराच्या housing society चे share certificate तपासा, यामुळे घराच्या वास्तविक मालकाची ओळख पटते.
इलेक्ट्रिसिटी बिल
घर भाड्याने घेताना electricity bill तपासा आणि त्यावर कोणतेही मोठे outstanding बाकी नाही याची खात्री करा.
बिल्टअप एरिया वेरिफिकेशन सर्टिफिकेट
भाड्याने घेतलेल्या घराचा built-up area आणि carpet area तपासून घ्या. यासाठी योग्य architect कडून प्रमाणपत्र मिळवा.
नो-ऑब्जेक्शन सर्टिफिकेट
काही घरमालक अविवाहित लोकांना घर देत नाहीत किंवा काही अटी घालतात. अशा अटी tenancy agreement मध्ये नमूद कराव्यात.
प्रत्येक वर्षी भाडे किती वाढते?
सामान्यतः घराचे भाडे दरवर्षी 10 टक्क्यांनी वाढते. जर तुम्हाला हे मान्य असेल, तर तुम्ही agreement वर स्वाक्षरी करू शकता. दर 11 महिन्यांनी भाडे कराराचे renewal होते. जर agreement 11 महिन्यांपेक्षा जास्त कालावधीचे असेल, तर ते registered करणे आवश्यक असते. Security deposit आणि घर रिकामे केल्यास त्याच्या परताव्याची प्रक्रिया समजून घ्या.
Rental agreement canceled करण्याच्या अटी आणि notice कालावधी याचाही उल्लेख असतो. भाडे भरण्याच्या पद्धतीसंबंधी (कॅश, चेक किंवा NEFT/RTGS/IMPS) देखील agreement मध्ये नमूद करा, जेणेकरून भविष्यात कोणताही dispute उद्भवू नये.
