PPF vs NPS: रिटायरमेंट प्लॅनिंगच्या (Retirement Planning) आणि टॅक्स बचतीच्या (Tax Saving) दृष्टीने भारतीय गुंतवणूकदारांसाठी (Investors) हे दोन सर्वाधिक लोकप्रिय पर्याय मानले जातात. दोन्ही योजना दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी योग्य आहेत आणि त्यातून सुरक्षित तसेच आकर्षक परतावा मिळतो. मात्र, दोन्ही योजनांची रचना आणि कार्यपद्धती वेगवेगळी आहे. योग्य समजुतीने वापरल्यास या दोन्ही योजनांतून करमुक्त (Tax-Free Income) उत्पन्न मिळवता येते.
PPF म्हणजे काय? (Public Provident Fund)
PPF ही पूर्णतः सरकारी हमीची (Government Guarantee) बचत योजना आहे, ज्यात निश्चित व्याजदरावर परतावा मिळतो. एका आर्थिक वर्षात गुंतवणूकदार जास्तीत जास्त ₹1.5 लाख इतकी रक्कम गुंतवू शकतो. जुन्या कर प्रणालीत (Old Tax Regime) ही गुंतवणूक कलम 80C अंतर्गत करसवलतीस पात्र ठरते. या योजनेची सर्वात मोठी खासियत म्हणजे EEE स्टेटस — म्हणजेच गुंतवणूक, व्याज आणि परिपक्वतेवर (Maturity) मिळणारी रक्कम तिन्ही करमुक्त असतात.
तज्ज्ञांच्या मते, 15 वर्षांच्या कालावधीसाठी असलेल्या या योजनेचे विस्तार कालावधीतही व्याज पूर्णपणे करमुक्त राहते. नवीन कर प्रणालीत (New Tax Regime) जरी कर कपात मिळत नाही, तरी व्याज आणि परिपक्वतेची रक्कम करमुक्तच राहते.
NPS म्हणजे काय? (National Pension System)
NPS ही बाजाराशी निगडित (Market-Linked) निवृत्ती योजना आहे. यात इक्विटीमध्ये (Equity) गुंतवणूक असल्यामुळे दीर्घकालीन काळात जास्त परताव्याची शक्यता असते. जुन्या कर प्रणालीत NPS गुंतवणूकदारांना अतिरिक्त करसवलतीचा लाभ देते. कलम 80C अंतर्गत ₹1.5 लाखपर्यंतची करकपात आणि कलम 80CCD(1B) अंतर्गत अतिरिक्त ₹50,000 पर्यंत सवलत मिळते.
नोकरी करणाऱ्यांसाठी (Salaried Employees) कलम 80CCD(2) अंतर्गत नियोक्त्याचे योगदान (Employer Contribution) – जे मूळ पगाराच्या 10% पर्यंत असते – हेही करसवलतीस पात्र आहे आणि ही सवलत नवीन व जुनी दोन्ही कर प्रणालींमध्ये लागू आहे. निवृत्तीनंतर 60% रक्कम करमुक्त काढता येते, तर उर्वरित 40% रक्कमेतून वार्षिकी (Annuity) खरेदी करावी लागते, ज्यावर मिळणारे पेन्शन करपात्र (Taxable) असते.
NPS मध्ये आंशिक पैसे काढण्याची (Partial Withdrawal) सुविधा आहे. एकूण जमा रकमेच्या 25% पर्यंत रक्कम करमुक्त काढता येते. बजेट 2024 नुसार, नवीन कर प्रणालीत स्वतःच्या NPS गुंतवणुकीवर करकपात मिळत नाही, मात्र नियोक्त्याचे योगदान 14% पर्यंत डिडक्टिबल (Deductible) आहे.
कोणते निवडावे – PPF की NPS? (Which Is Better)
जर तुम्हाला सुरक्षित, हमीशीर आणि करमुक्त परतावा हवा असेल, तर PPF पुरेसा पर्याय ठरतो. पण अधिक परतावा आणि कर बचत हवी असल्यास NPS सोबत गुंतवणूक करणे योग्य ठरेल. आर्थिक तज्ज्ञांच्या मते, PPF + NPS या संयोजनातून गुंतवणूकदारांना सुरक्षा, वाढ आणि कर बचतीचे संतुलन मिळते.
PPF vs NPS: प्रमुख फरक आणि फायदे (Comparison & Benefits)
नवीन कर प्रणालीत दोन्ही योजनांवर त्वरित करकपात मिळत नसली तरी, PPF वर मिळणारे व्याज आणि अंतिम रक्कम पूर्णतः करमुक्त असते. त्यामुळे दीर्घकालीन सुरक्षित परतावा मिळतो. NPS मध्ये नियोक्त्याचे योगदान करसवलतीस पात्र असल्याने, करपात्र उत्पन्न कमी होते. शिवाय, NPS मध्ये बाजाराशी संबंधित गुंतवणूक असल्याने दीर्घकालीन वाढीची (Growth Potential) शक्यता अधिक असते.
निष्कर्ष (Conclusion)
PPF सुरक्षिततेची हमी देते, तर NPS दीर्घकालीन संपत्ती निर्मितीचा मार्ग मोकळा करते. दोन्ही योजनांचा समतोल वापर केल्यास, तुमचे निवृत्ती नियोजन (Retirement Planning) मजबूत आणि करसवलतीच्या दृष्टीने फायदेशीर ठरते.
डिस्क्लेमर (Disclaimer)
ही माहिती आर्थिक तज्ज्ञ आणि वित्त मंत्रालयाच्या मार्गदर्शक सूचनांवर आधारित आहे. गुंतवणुकीचा निर्णय घेण्यापूर्वी प्रमाणित आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्यावा.
