Unified Pension Scheme: सरकारने केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी ‘युनिफाईड पेन्शन स्कीम’ (UPS) मध्ये सहभागी होण्यासाठीची अंतिम मुदत वाढवली आहे. आधी ही तारीख 31 जुलै 2025 होती, पण आता ती 30 सप्टेंबर 2025 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे. हे पाऊल केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांच्या मागणीनंतर उचलण्यात आलं असून, जे कर्मचारी सध्या नॅशनल पेन्शन सिस्टिम (NPS) अंतर्गत आहेत, त्यांना या नव्या स्कीममध्ये प्रवेश घेण्याची मुभा देण्यात आली आहे.
युनिफाईड पेन्शन स्कीम म्हणजे काय?
युनिफाईड पेन्शन स्कीम (UPS) ही एक ऐच्छिक स्कीम आहे, ज्यात कर्मचारी स्वतःहून सामील होऊ शकतात. सध्या जे कर्मचारी NPS मध्ये आहेत, तेच या स्कीमचा लाभ घेऊ शकतात. मात्र, हा सहभाग पूर्णतः वैकल्पिक असून, NPS मध्येच राहण्याची निवड कर्मचाऱ्यांकडे राहते. UPS ही जुनी ‘अश्योर्ड पेन्शन स्कीम’सारखी आहे, जी कर्मचाऱ्याला रिटायरमेंटनंतर निश्चित रक्कम देते.
UPS आणि NPS मध्ये मुख्य फरक काय?
NPS ही एक मार्केट-लिंक्ड योजना आहे, जिचा परतावा शेअर बाजाराशी जोडलेला असतो. त्यामुळे रिटर्न्स कमी-जास्त होऊ शकतात. दुसरीकडे, UPS ही ‘अश्योर्ड रिटर्न’ योजना आहे. यात कर्मचाऱ्याला त्याच्या शेवटच्या पगारानुसार पेन्शन मिळते, ज्यामुळे रिटायरमेंटनंतर आर्थिक स्थैर्य मिळते. जे कर्मचारी मार्केटच्या जोखमीपासून दूर राहू इच्छितात, त्यांच्यासाठी UPS हा एक सुरक्षित पर्याय ठरू शकतो.
UPS लागू करण्यामागचं कारण काय?
1 जानेवारी 2004 नंतर नियुक्त झालेल्या लाखो कर्मचाऱ्यांनी NPS बद्दल नाराजी व्यक्त केली होती. त्यांना जुनी, निश्चित पेन्शन देणारी योजना पुन्हा लागू व्हावी अशी मागणी होती. या पार्श्वभूमीवर, सरकारने 2024 मध्ये UPS ची घोषणा केली. UPS मुळे कर्मचाऱ्यांची जुनी मागणी पूर्ण झाली असून, त्यांनी निश्चित पेन्शनची अपेक्षा आता पूर्ण होणार आहे.
अर्ज कसा करावा?
1 एप्रिल 2025 नंतर केंद्र सरकारमध्ये सेवेत येणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना UPS मध्ये सामील होण्यासाठी अर्ज करता येईल. हे अर्ज eNPS पोर्टलवर (https://enps.nsdl.com/eNPS/NationalPensionSystem.html) ऑनलाइन करता येतील. तसेच, इच्छुक असल्यास ऑफलाइन अर्जाचाही पर्याय उपलब्ध आहे. यासाठी https://www.npscra.nsdl.co.in/ups.php या वेबसाईटवरून Form A2 डाउनलोड करून तो भरून नोडल ऑफिसमध्ये सादर करावा लागेल.
Disclaimer: वरील लेखात दिलेली माहिती सार्वजनिक स्त्रोतांवर आधारित आहे. कृपया UPS मध्ये सामील होण्याआधी अधिकृत वेबसाईट किंवा नोडल ऑफिसमध्ये चौकशी करून खात्री करा.
